Chùa Vĩnh Tràng - Tiền Giang

Chùa Vĩnh Tràng nằm về hướng Đông Bắc của thành phố Mỹ Tho, ven tỉnh lộ 22, tọa lạc trên địa phận ấp Mỹ An, xã Mỹ Phong, thành phố Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang.
Khởi nguyên chùa chỉ là một cái am lá của ông bà Huyện Bùi Công Đạt làm quan dưới triều vua Minh Mạng (1820-1840). Sau khi hưu trí, ông bà về đây cất am để tu hành nên nhân dân trong vùng quen gọi là chùa ông Huyện. Sau đó, ông bà mời Đại sư Huệ Đăng về trụ trì chùa và dạy chữ nghĩa cho con.
Sau khi ông bà Huyện qua đời, Đại sư Huệ Đăng ngày đêm chăm lo công quả. Thấy được đạo hạnh của nhà sư, Phật tử bốn phương về rất đông: người góp công, người góp của xây dựng thành chùa "Đại Tự" vào năm 1849, lấy niên hiệu là "Vĩnh Trường". Qua thời gian người dân quen gọi là "Vĩnh Tràng".
Người kế vị Hòa thượng Huệ Đăng là Hòa thượng Thiện Đề, sư đệ của Ngài, nối tiếp công việc trùng tu ngôi chùa. Sau khi Hòa thượng Thiện Đề viên tịch, chùa Vĩnh Tràng hương tàn khói lạnh. Năm 1890 tín đồ đã đến chùa Sắc tứ Linh Thứu thỉnh Hòa thượng Trà Chánh Hậu về trụ trì. Ngài quê ở Mỹ Tho, là đệ tử Hòa thượng Minh Phước gốc Tổ đình Bửu Lâm. Năm 1895 Hòa thượng Chánh Hậu cùng bổn đạo trùng tu toàn bộ ngôi chùa. Chùa lại bị hư hỏng nặng vì trận bão năm 1904. Từ năm 1907 đến năm 1911, ngài đã khuyến giáo tín đồ đóng góp công của đại trùng tu ngôi chùa và mời điêu khắc gia Tài Công Nguyên đảm nhận phần trang trí và tạc các tượng thờ trong chùa. Hòa thượng Chánh Hậu trụ trì 33 năm (1890 - 1923) thì qua đời, Kế tục sự nghiệp của Ngài , Hòa thượng Minh Đàn, pháp danh Tâm Liễu, cho xây dựng cổng tam quan, mặt tiền, chánh điện và nhà thờ tổ.
Điều đầu tiên đập vào mắt du khách khi đến viếng thăm chùa là vẻ đẹp tráng lệ của cổng Tam quan do những nghệ nhân xứ Huế thực hiện vào năm 1933, với sự tài trợ về kinh phí của hai ông Huỳnh Trí Phú và Lý Văn Quang. Chiếc cổng giữa bằng sắt lâu nay vẫn đóng kín. Hai cổng bên bằng bê-tông cốt thép vươn cao như hai tòa lâu đài cổ. Nét độc đáo của tam quan chùa Vĩnh Tràng thể hiện ở nghệ thuật ghép mảnh sành, mảnh sứ để tạo nên những bức tranh với màu sắc hài hòa, minh họa những sự tích nhà Phật, những truyện tích dân gian và những đề tài Tứ quí, Tứ linh, hoa lá. Tầng lầu thượng của cổng tam quan có vòm cửa rộng, bên phải đặt tượng Hòa thượng Chánh Hậu, bên trái đặt tượng Hòa thượng Minh Đàn. Cả hai tượng này đều đắp bằng xi măng giống như người thật, do điêu khắc gia Nguyễn Phi Hoanh thực hiện.
Chùa Vĩnh Tràng được kiến trúc theo dạng chữ Quốc, gồm 4 gian nối tiếp nhau (tiền đường, chánh điện, nhà tổ và nhà hậu) rộng 14.000 m², dài 70 m, rộng 20 m, xây bằng xi măng và gỗ quý, nền đúc cao 1 m, xung quanh xây tường vững chắc.
Phía trong gian chính điện và nhà tổ làm theo kiểu Trung Quốc nhưng vẫn giữ được nét kiến trúc Việt Nam, nối hai gian này là một khoảng nhỏ có hòn non bộ ở giữa, hòn non bộ này phác họa lại cảnh thiên nhiên sinh động mang bản sắc Việt Nam, điều đó chứng tỏ rằng tổ tiên ta muốn đưa thiên nhiên vào tận nhà. Đứng trên hòn non bộ nhìn về mặt sau gian chánh điện, hai bên nhà cầu, mặt trước nhà tổ, ta sẽ thấy lối kiến trúc Rôma với những hàng đá hoa màu sắc sặc sỡ của Pháp được trang trí trên thành nóc, trên những cột xây bằng xi măng kiểu cách.
Đi vào từng gian ta sẽ thấy một màu vàng óng ánh được thếp trên các hình chạm, tượng phật. Đáng chú ý hơn cả là những đôi long trụ trong gian chính điện, đó là những cây cột tròn to, bằng gỗ quý kiến trúc theo kiểu "thượng thu hạ cách".
Tóm lại, bằng những vật liệu gỗ, những nhà kiến trúc, nhà điêu khắc cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX đã chạm khắc những hình tượng mang màu sắc tôn giáo huyền ảo, thoáng đượm vẻ vương quyền thể hiện qua chạm khắc hình tượng tứ linh.
Chùa Vĩnh Tràng có trên 60 tượng phật đúc bằng gỗ, đồng, đất nung, xi măng, đa số tượng bằng gỗ, tất cả được thếp vàng óng ánh và được tạo vào cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX. Riêng 3 tượng đồng (Di đà, cao 98 cm, Quan Âm và Thế Chí cao 93 cm) được tạo tác giữa thế kỷ XIX.
Ở chánh điện có các bao lam được chạm trổ công phu, trên bàn thờ có nhiều pho tượng Phật như A-di-đà, Thích-ca, La-hán và tượng các vị Bồ-tát. Hai bên bàn thờ là tượng chân dung Hòa thượng Chánh Hậu và người kế pháp là Hòa thượng Minh Đàn. Các Hòa thượng Huệ Đăng, Chánh Hậu, Minh Đàn đều thuộc Thiền phái Lâm Tế.
Bộ tượng cổ nhất ở chùa Vĩnh Tràng là bộ Tam Tôn (Di-đà, Quan Âm, Thế Chí) bằng đồng. Tiếc rằng tượng Quan Âm đã bị thất lạc từ lâu. Sau này Hòa thượng Chánh Hậu phải thuê thợ làm tượng khác bằng gỗ thế vào cho đủ bộ. Tượng Ngọc Hoàng cũng bằng đồng, to gần bằng người thật, cùng phong cách với tượng Già Lam, Đạt-ma ở chùa Bửu Lâm. Khác với thông lệ xưa nay, Ngọc Hoàng ở đây không có Nam Tào, Bắc Đẩu cầm sổ sinh tử đứng hầu hai bên. Thay vào chỗ đó là Ông Thiện và Ông Ác.
Hai bên tường chánh điện là bàn thờ Thập điện Minh Vương. Đặc biệt ở đây có bộ tượng “Thập bát La hán kỵ thú” là những tác phẩm chạm khắc gỗ độc đáo mà một số nghệ nhân ở Nam Bộ đã tạc vào năm 1907 theo sự chỉ đạo của Hòa thượng Chánh Hậu. Bộ tượng này bằng danh mộc, mỗi tượng cao khoảng 0,80m, bề ngang 0,58m, được đặt hai bên điện Phật gọi là sáu căn: mắt, tai, lưỡi, mũi, thân và ý; ở ba thời: quá khứ, hiện tại và vị lai. Các tượng La hán này được tạo hình cân đối, sinh động, cỡi trên các con thú như trâu, bò, ngựa, lạc đà, hà mã, tê giác v.v…
Bên cạnh những pho tượng, hiện vật còn lại trong chùa này phải kể dến là Đại Hồng Chung mang tên Pháp Bảo Chuông cao 120 cm, nặng khoảng 150 kg được đúc vào tháng 5-1854, dưới thời vua Tự Đức, trên có khắc chữ "Vĩnh Trường tự". Hiện nay chuông hư hỏng không sử dụng được do bị ngâm nước khá lâu trong thời gian thất lạc.
Ngoài ra trong chùa hiện nay còn hơn 20 bức tranh sơn thủy rất giá trị. Tuy ảnh hưởng tranh vẽ Trung Quốc nhưng những bức vẽ này mang đậm nét dân gian Việt Nam, in hình "Mai, lan, cúc, trúc", hình phong cảnh Việt Nam rất nên thơ. Đó là công trình của Long Giang cư sĩ phác họa năm 1904.
Điều đáng chú ý là những bức hoành, câu đối trong chùa được điêu khắc chữ nổi thếp vàng như những chữ "Hoàng kim bửu điện" được khắc từ 1851 đến nay vẫn còn khá đẹp.
Vĩnh Tràng là ngôi cổ tự danh tiếng bậc nhất ở miền Nam. Mỗi ngày, chùa tiếp đón hàng ngàn chư Tăng Ni, Phật tử và du khách đến vãng cảnh, chiêm bái.

Dự án được khởi công vào sau rằm tháng Giêng năm 2007. Đúng gần 1 năm thực hiện với sự góp sức của họa sĩ kiêm kiến trúc sư nổi tiếng Thụy Lam đã hoàn thành một cách mỹ mãn nhân kỷ niệm ngày Thành đạo 8-12 ÂL. Đức Bổn Sư Thích Ca Công viên Vĩnh Tràng có hình tam giác với tổng diện tích 5.000m2. Riêng pho tượng Đức Phật A Di Đà tính từ chân cao 18m, nặng 150 tấn được đúc trực tiếp từ nguyên khối bê tông cốt thép, hướng ra phía trục đường chính. Tổng kinh phí đầu tư cho công trình lên 3,5 tỷ đồng do chư Tăng Ni và Phật tử thập phương đóng góp xây dựng.
Công viên Vĩnh Tràng hoàn thành tạo nên cảnh quan thoáng mát, góp phần tôn vinh giá trị của chùa Vĩnh Tràng đã tồn tại hàng trăm năm với thời gian. Đây là niềm vui lớn của Tăng Ni và Phật tử TP.Mỹ Tho cũng như cả tỉnh Tiền Giang bởi sự hoàn hảo của pho tượng.
Tiếng lành về công trình ngày một lan xa. TT.Thích Huệ Minh cho biết, chỉ 2 ngày sau khi bức tượng được làm lễ an vị, chư tôn đức từ TP.Đà Lạt đã đến hỏi thăm về tác giả tạc tượng để thực hiện một công trình ngay trên thành phố hoa này. Và mới đây nhất, có một vị Hòa thượng từ Mỹ gọi về nhờ tạc một bức tượng như thế, vận chuyển sang Mỹ để tôn thờ.

(GNO-Tiền Giang): Ban Trị sự Tỉnh hội Phật giáo tỉnh Tiền Giang đã tổ chức trọng thể lễ khánh thành công trình tượng Phật Di Lặc và công viên chùa Vĩnh Tràng (TP.Mỹ Tho) vào ngày 22-1-2010.
Công trình tượng Phật Di Lặc và công viên chùa Vĩnh Tràng đã được khởi công vào ngày 17-1 Kỷ Sửu, công trình nằm trong khuôn viên chùa Vĩnh Tràng. Tôn tượng đức Phật Di Lặc do họa sĩ kiêm điêu khắc gia Thụy Lam thiết kế và được sự tham khảo, hướng dẫn của TT.Thích Huệ Minh, Trưởng BTS THPG Tiền Giang. Tổng diện tích mặt bằng xây dựng công viên là 5.000 m2. Tôn tượng đức Phật Di Lặc được tôn trí ngồi giữa công viên, có chiều dài 27m, chiều rộng 18 m, cao 20m và nặng khoảng 250 tấn bằng chất liệu bê tông, cốt thép.
Mặt bằng phía dưới đức Phật Di Lặc được thiết kế một trệt, một lầu. Tầng trệt gồm: Phòng họp của Thường trực BTS, 4 phòng nghỉ tiện nghi dành cho khách Tăng, phía trước xây dựng lễ đài. Tầng lầu gồm: Bố tát đường (dành cho chư tôn đức Tăng, mỗi tháng bố tát tụng giới hai ngày 14 và 29 ÂL). Ngoài ra, công trình còn có nhiều hạng mục như: hàng rào quanh công viên, hệ thống hồ nước phun, hệ thống thoát nước, con đường mới dẫn vào tôn tượng đức Di Lặc, hệ thống điện và đèn chiếu sáng… tổng chi phí trên 8 tỷ đồng.
Tôn tượng đức Phật Di Lặc có chiều dài 27m, chiều rộng 18 m,
cao 20m và nặng khoảng 250 tấn